เอ็นไขว้หน้าขาด (ACL Injury) ต้องรักษาอย่างไร?
ผลลัพธ์ที่คาดหวัง
นพ.ไตร พรหมแสง
รพ.สุขุมวิท 023910011
ไม่มีผลเสียอะไร ประมาณ 1-2 ปี เอ็น hamstring จะงอกขึ้นมาใหม่ได้เอง แต่ถ้าเป็นนักกีฬาวิ่งระยะสั้นอาจมีผลต่อความเร็วในการวิ่งบ้างเล็กน้อย
ผู้ป่วยที่มีเอ็นไขว้หน้าขาดอาจจะพบว่าเกิดภาวะเข่าเสื่อมมากกว่าปกติได้ และถ้ามีหมอนรองเข่าฉีกขาดร่วมด้วยก็จะมีโอกาสเกิดข้อเข่าเสื่อมสูงขึ้น
หลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าจะพบเสียงในเข่าได้ในคนไข้เกือบทุกราย ส่วนใหญ่เกิดจากกล้ามเนื้อต้นขาอ่อนแรงทำให้การเคลื่อนที่ของลูกสะบ้าไม่สมดุลย์ ส่งผลให้เกิดเสียงดังขณะงอหรือเหยียดเข่า วิธีแก้ไขคือต้องออกกำลังกล้ามเนื้อต้นขาให้แข็งแรง
7 วัน
9 เดือน
ถ้ามีการเย็บซ่อมหมอนรองเข่าด้วยให้ใช้ไม้ค้ำยัน 4 สัปดาห์ แต่ถ้าผ่าตัดแต่เอ็นไขว้หน้าอย่างเดียว ให้ใช้ไม้ค้ำยันแค่ 1- 2 สัปดาห์
ถ้าเป็นงานนั่งออฟฟิศให้ลาไว้ 2-4 สัปดาห์ แต่ถ้าเป็นงานที่ต้องใช้แรงงานหรือเดินเยอะ ให้ลาไว้ 4 สัปดาห์
ประมาณ 250,000 – 400,000 บาท แล้วแต่ รพ.และขึ้นกับว่ามีหมอนรองเข่าขาดร่วมด้วยหรือไม่
ผ่าตัดโดยใช้สิทธิ 30 บาทหรือประกันสังคมได้ แต่อาจจะมีค่าใช้จ่ายส่วนเกินเพิ่มแล้วแต่ รพ.
เอ็นไขว้หน้าขาด ก็ยังสามารถออกกำลังกายได้ เช่นการวิ่ง (ทางตรง) การว่ายน้ำ และการปั่นจักรยาน
กีฬาที่ควรหลีกเลี่ยง คือ ฟุตบอล บาสเก็ตบอล และแบดมินตัน เนื่องจากกีฬาพวกนี้ ต้องมีการบิดหมุนหัวเข่า ทำให้อาจเกิดการบาดเจ็บต่อเข่าเพิ่มมากขึ้น ถ้าต้องการกลับไปเล่นจริงๆ แนะนำให้ผ่าตัดทำเอ็นไขว้หน้าใหม่ก่อน
หลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า ให้วิ่งจ็อกกิ้งได้เมื่อครบ 3 เดือน แต่ต้องวิ่งตรงๆเท่านั้น ห้ามวิ่งซิกแซกหรือกลับตัวเด็ดขาด
ความเสี่ยงจากการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้ามีสองเรื่องหลักๆ ที่ต้องรู้ก่อนผ่าตัด คือแผลที่เข่าติดเชื้อ และเอ็น (graft) ขาดซ้ำได้ ทั้งสองกรณีต้องทำการรักษาด้วยการผ่าตัดซ้ำ
เยอะมากครับ ในไทยประมาณ 50,000 คนต่อปี
อาการที่สังเกตุง่ายๆหลังผ่าตัด ว่าเอ็นใหม่ (graft) ที่คุณหมอผ่าตัดให้นั้น ทำงานได้ดีหรือไม่ ก็คือถ้าหลังผ่าตัด เรารู้สึกว่าเข่าเราแน่นขึ้น เวลาหมุนตัวหรือบิดเข่า ไม่มีความรู้สึกว่าขาจะทรุดเหมือนก่อนผ่าตัด แปลว่าเอ็นที่ทำใหม่ทำงานได้ดีครับ
หลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าใหม่ๆ สิ่งที่ต้องทำทันทีคือการเหยียดเข่าให้สุดครับ ห้ามปล่อยให้เข่างอเด็ดขาด
แนะนำให้บริหารกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า (Quadriceps) ซึ่งกล้ามเนื้อมัดนี้มักจะฝ่อเล็กลงแบบอัตโนมัติในคนไข้ที่เอ็นไขว้หน้าขาด ควรบริหารโดยการทำท่าสควอท (squat)
หลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าจะเดินและวิ่งได้ปกติ แต่สมรรถภาพในการเล่นกีฬาอาจจะลดเหลือประมาณ 80 - 90% เมื่อเทียบกับก่อนบาดเจ็บ ส่วนนึงคนไข้มักมีอาการฝังใจหรือแหยง เลยไม่กล้าเล่นหนักเหมือนเดิม
ปัจจุบันยังไม่มีเส้นเอ็นเทียมที่ใช้แล้วได้ผลดีในระยะยาว